Uzman Psikoterapist Arzum Gülsar, Depremin Doğal Bir Sonucu Olarak Travma Sonrası Stres Bozukluğunu Açıkladı
Ülkemizde meydana gelen Kahramanmaraş depremi sonucunda halkımız birçok maddi ve manevi kayıplar vermiştir. Bu kayıplar insanların birçok duyguyu tam ortasında yaşamasına neden oldu. Beyin sarsıntısı, pek çok doğal afet gibi insanlarda travma sonrası gerilim bozukluğuna neden olurken, Uzman Psikoterapist Arzum Gülsar beyin sarsıntısının doğal bir sonucu olan TSSB’yi anlattı.
Evin, sevdiklerin, arkadaşların, ailenin ve geçim kaynaklarının trajik bir şekilde kaybıyla sonuçlanan doğal afetlerden sonra, travma sonrası stres gelişimine karşı savunmasız olabilmemiz hem doğal hem de çok üzücü.
Son dönemde Türkiye ve Suriye’yi etkileyen sarsıntılar, çeşitli düzeylerde hayat sarsıcı sonuçları olan önemli kayıplara neden oldu. Bu tür afetler için, ilk çabalar ilk 72 saat içinde mümkün olduğu kadar çok hayat kurtarmayı amaçlar, ardından çabalar gerçek anlamda kurtarma operasyonlarına odaklanır. Hayatta kalanlara yardım etme ihtiyacı daha acil hale geldikçe, odak noktası hayatta kalanlara acil tıbbi bakım, yiyecek ve barınak konusunda yardım etmeye kayıyor.
Şu an tanık olduğumuz dönem, hayatta kalanların ruhsal sorunları da dahil olmak üzere insani ihtiyaçlarının karşılanması için harekete geçildiği dönemdir.
6 Şubat’ta meydana gelen ve 42 bin cana mal olan deprem gibi sayıları her geçen gün artan doğal afetlerden etkilenenler, evlerini, geçim kaynaklarını, sevdiklerini ve neredeyse hayatlarını kaybettiklerini anlayınca önce şoka giriyor. hayatları. Bir felaketle karşılaştığımızda ve savaş ya da kaç yarımız devreye girdiğinde, başlangıçta şiddetli bir şokla tepki verebilir ve donup kalabiliriz.
Bu tepki oldukça normaldir ve depremzedelerin yansımalarının normal olduğu unutulmamalıdır.
Depremzedeler savunmasızlık ve çaresizlik hissinin yanı sıra evsiz kalma, sevdiklerinden kopukluk, sosyal destek eksikliği ve yaşam koşullarını kontrol edememe gibi devam eden tehditlerle karşı karşıya kaldıklarında, hayatta kalanların semptomları giderek artan bir şekilde travma sonrası ile dengelenir. gerilim bozukluğu
Travmatik bir olaydan kısa bir süre sonra, hayatta kalanlar olayla çok meşgul olabilir ve korku, panik, depresyon ve öfke gibi bir dizi rahatsız edici duygu yaşayabilir.
Bunlar aktif TSSB şeklini alabilir. Bu tür deneyimler oldukça doğaldır ve çok sayıda insan tarafından geniş çapta deneyimlenebilir. Bu deneyimlere sahip olan herkes, kısa vadeli veya uzun vadeli bir TSSB teşhisi çerçevesine girmez. Bu nedenle, bu belirtilere sahip depremzedelerin zamanında zihinsel pekiştirme almaları, yansımaların TSSB belirtilerine dönüşmesinin önüne geçilmesi açısından çok değerlidir. Depremzedelerin bu zor dönemde sevdiklerinden takviye alması da çok değerli.
Bir deprem kurbanına TSSB teşhisi konulabilen zaman dilimi, farklı teşhis kriterlerine bağlı olabilir.
Tipik olarak, semptomlar afetten 1 ila 6 ay sonra stabil bir biçimde görünmelidir. Teşhisler, bir akıl sağlığı uzmanının bunu depremzedelerin deneyimleri bağlamında nasıl tanımlayacağından etkilenir. Bu durumda semptomların süresi değerli değildir. Aktif semptomları olan bireylerin hak ettikleri ruhsal tedaviyi alabilmeleri için erken teşhis büyük önem taşımaktadır.
TSSB belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Tanı konurken hastanın birkaç kriteri karşılaması ve aşağıdaki belirtileri göstermesi gerekir;
-
kabus görmek
-
Travmatik olay hakkında rastgele bir hatırlatmadan kaçınmak
-
Travmatik olayı hatırlarken çarpıntı ve nefes almada zorluk gibi fiziksel belirtiler
-
Olayın değerli kısımlarını hatırlamada zorluk
-
öfke nöbetleri
-
Utanç
-
yabancılaşma
-
tetikte olmak
-
aşırı uyarılma
-
geçmişe dönüşler
TSSB hastalarını desteklemek
TSSB hastalarının sıkıntı deneyimlerinden geçerken desteklendiklerini hissetmeleri değerlidir. Başa çıkabileceğimizi hissedersek, onları dinleyerek onlara yardım edebilir ve onları destekleyebiliriz. Depremzedeleri dinlerken, şimdi nasıl hissetmeleri gerektiğini veya olay sırasında nasıl hissettiklerini düşünmemek gerekir. Ayrıntılar için onları zorlamadan, zorluklarını veya travmatik olaylarını kendi yüzlerine paylaşmalarına izin verirsek, paha biçilmezdir.
Başlarına gelenlere ve tanık olduklarına üzülmeleri için zaman verin ve depremzedelerle konuşmak bitti, çok daha kötüsü olabilirdi, sen buradasın, hayatına devam et gibi cümleler kurmamaya dikkat etmelisin. Kendi dünya görüşleri veya manevi ve dini anlayışları aracılığıyla kendi deneyimlerini anlamalarına izin verin. Anlayış ve şefkat gösterin ve zorluklarından dolayı onları yargılamamaya çalışın. Bazen kelimelerin hissettiklerimizi ifade etmeye yetmediğini unutmayın.
Deprem sonrası ikincil travmaya maruz kalma
Genel olarak, bir kişinin TSSB tanısı alması için, travmatik bir olaya maruz kalmış olması gerekir. Ancak başka birinin başına gelen önemli bir olaya tanık olmak, başka birinin başına geldiğini öğrenmek ya da felaketle ilgili hikayelere maruz kalmak dolaylı olarak kişiyi travmatize edebilir. Hayatta kalan aile ve arkadaşlara sahip olmak, ikincil travma semptomlarına yol açabilir. Felaketten zarar görenlerle o kadar çok özdeşleştiğimiz için, bizim başımıza gelenlerle onların başına gelenleri ayırt etmekte zorlanabiliriz. Bu nedenle, travmatik olaylara dolaylı olarak tanık olmak ve bu tür rahatsız edici medya içeriğine maruz kalma sıklığı, ikincil TSSB’nin oluşmasını kolaylaştırabilir.
Kendimizi rahatsız edici medya içeriğinin aşırı tüketiminden koruyarak, topluluk tabanından yararlanarak ve topluma sağlıklı katılım sağlayarak ikincil travma ile çaba gösterilebilir.
Deprem sonrası hayatta kalma suçluluğu
Enkazın altında soğukta kıvranan insanlar olduğunu bildiğim için ısıtıcımı açmaya utandım. Ülkemin acı çektiğini bile bile nasıl iyi uyuyabilir ve iyi yemek yiyebilirim? Şu an çevremizdeki birçok kişiden duyduğumuz cümleler bunlar. Hayatta kalma suçluluğu her zaman bir kişinin TSSB semptomları göstermesine neden olmasa da, onu bir TSSB semptomu olarak sınıflandırmak olağandır.
Türkiye ve Suriye’de çok sayıda insanın hayatını kaybettiği kargaşanın ardından, hem hayatta kalan hem de etkilenen olarak topluca hayatta kalmanın suçluluğunu yaşamamız normal. Terim genellikle başkaları öldüğünde veya onları olumsuz etkileyen daha travmatik yaşam deneyimleri olduğunda kullanılır. Travmatik bir olaydan kurtulmak, hayatta kalanlarda şu duygu ve niyetlere yol açarak suçluluk duygusuna yol açabilir;
-
yanlış yaptık
-
ölüleri korumak için daha fazlasını yapabilirdik
-
farklı davranabilirdik
-
biri beni kurtarmaya çalışırken öldü
Felaket neden bizi değil de onları etkiledi, neden onlar bu acıya katlanmak zorunda kaldı, biz neden yara almadan kurtulduk gibi cümlelerle kendimizi sorgulayabiliriz.
Bu tür duygular, sevdiklerini kaybetmiş aile üyeleri gibi depremzedelerle yakından ilişkili kişiler tarafından hissedilebilir. Afet öncesi ve sonrası algımız bir daha aynı olmayabilir. Hayatta kalma suçluluğunun semptomları gerçek TSSB’ye benzer olabilir. Örneğin; sonluluk ve öfke, olaya geri dönüşler, çaresiz ve bağlantısız hissetme.
Yaşadığımız bu sorunlu duygularla başa çıkmak için şunları yapabiliriz;
-
Duyguları bastırmak yerine onlarla ilişki kurmanıza izin verin.
-
Korku, acı ve kaybı deneyimlemek için zaman ayırın
-
Sevdiklerinizle bağlantı kurun, duygularınızı paylaşın
-
Kişisel bakıma odaklanın
-
Rahatlatıcı dini inancınıza sarılın
-
Bir dayanağa katılın
-
meditasyon yapmak
-
Farkındalık temelli teknikleri uygulayın
-
İhtiyaçlarınızı karşılayın; istikrarlı bir diyet yemek, sağlıklı uyumaya çalışmak ve egzersiz yapmak gibi
-
Alkol ve uyuşturucudan uzak durun
-
Yararlı hissetmeleri için başkalarına yardım edin ve onları güçlendirin
Araştırmalara göre belirtilerimizin bir yıl içinde düzelmesi mümkün.
Ancak baş edemediğinizi hissettiğinizde ve rahatsız edici belirtiler devam ettiğinde, ilaç tedavisi için doktor veya konuşma terapisi için travma uzmanı gibi bir profesyonelden yardım isteyebilirsiniz.
